Dzisiaj mieliśmy przyjemność uczestniczyć w szkoleniu dotyczącym integrowanej ochrony roślin, finansowanego z projektu IPMWORKS – „Europejska sieć gospodarstw demonstrująca efektywne rozwiązania w zakresie integrowanej ochrony roślin”.
Tematem spotkania była "Integrowana ochrona roślin w uprawach agro-fotowoltaicznych - szanse i nowe wyzwania."
Prezentację poprowadził Rafał Ślusarczyk, Broker technologiczny w Instytucie Ochrony Roślin – Państwowym Instytucie Badawczym (IOR-PIB).Doświadczony praktyk w obszarze komercjalizacji wiedzy i wdrażania innowacji, entuzjasta nowych technologii, szczególnie w obszarze agro-tech i food-tech, długoletni ekspert w zakresie realizacji i zarządzania projektami finansowanymi zarówno z budżetu państwa, jak i z funduszy Unii Europejskiej.
Szkolenie dotyczyło nowych rozwiązań i wyzwań związanych z ochroną roślin w kontekście połączenia rolnictwa z fotowoltaiką, z naciskiem na integrację zrównoważonych metod ochrony roślin.
Konwencjonalne farmy fotowoltaiczne wykorzystują grunt do produkcji energii, a nie żywności. Ograniczają dostęp światła słonecznego i opadów deszczu, co powoduje pogorszenie jakości i degradacje gleby.
Wymagania dla dużych instalacji fotowoltaicznych w Polsce obejmują kilka aspektów prawnych, technicznych oraz środowiskowych. Oto główne z nich:
-
Zgoda na budowę – W Polsce, w przypadku dużych instalacji fotowoltaicznych, zazwyczaj wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Procedura ta zależy od mocy instalacji i lokalizacji. Dla instalacji o mocy powyżej 50 kW, wymagane jest pozwolenie na budowę, natomiast dla mniejszych może wystarczyć zgłoszenie.
-
Ocena oddziaływania na środowisko – Duże instalacje fotowoltaiczne muszą przejść przez procedurę oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), jeżeli ich powierzchnia przekracza określoną wielkość lub instalacja wpływa na wrażliwe obszary (np. Natura 2000). Należy ocenić wpływ na lokalny ekosystem, w tym roślinność, zwierzęta oraz zasoby wodne.
-
Zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego – Instalacja fotowoltaiczna musi być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli w planie nie przewidziano takich inwestycji, konieczne może być uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy.
Systemy agrofotowoltaiczne (AFV) to innowacyjne rozwiązanie, które łączy produkcję energii ze słońca z uprawą roślin na tym samym terenie. Dzięki zastosowaniu paneli fotowoltaicznych, które są umieszczone nad polami uprawnymi, możliwe jest jednoczesne uzyskiwanie energii elektrycznej i uprawa roślin.
Oto kilka kluczowych korzyści i rozwiązań związanych z agrofotowoltaiką:
-
Optymalne wykorzystanie przestrzeni – Agrofotowoltaika umożliwia równoczesne wykorzystanie tej samej powierzchni do produkcji energii i uprawy roślin. Dzięki temu, można maksymalizować zyski z gruntów rolnych, które w tradycyjny sposób byłyby wykorzystywane tylko do produkcji żywności lub energii.
-
Ochrona roślin przed ekstremalnymi warunkami atmosferycznymi – Panele fotowoltaiczne chronią rośliny przed nadmiernym nasłonecznieniem oraz silnymi opadami deszczu, co może poprawić ich plony, zwłaszcza w regionach o trudnych warunkach klimatycznych.
-
Zwiększenie efektywności energetycznej – Systemy agrofotowoltaiczne pozwalają na wytwarzanie energii elektrycznej, która może być wykorzystywana do zasilania gospodarstw rolnych lub sprzedawana do sieci energetycznej, co stanowi dodatkowe źródło dochodów dla rolników.
-
Ochrona gleby i ograniczenie erozji – Panele fotowoltaiczne, dzięki swojej konstrukcji, mogą pomóc w ograniczeniu erozji gleby, ponieważ zmniejszają bezpośrednią ekspozycję na wiatr i deszcz.
-
Zrównoważony rozwój i integracja z rolnictwem – Agrofotowoltaika wspiera zrównoważony rozwój, łącząc produkcję energii odnawialnej z ekologicznymi metodami rolnictwa. Wprowadzenie takich systemów może pomóc w ograniczeniu emisji CO2 oraz w lepszym wykorzystaniu zasobów naturalnych.
-
Wydajność w różnych warunkach – Systemy agrofotowoltaiczne są elastyczne i mogą być dostosowane do różnych rodzajów upraw oraz warunków klimatycznych. Różne typy paneli fotowoltaicznych mogą być używane w zależności od potrzeb uprawianych roślin.
-
Dodatkowe wsparcie finansowe – W Polsce istnieją różne programy wsparcia dla rolników, którzy zdecydują się na inwestycje w odnawialne źródła energii, w tym w systemy agrofotowoltaiczne. Dzięki takim dotacjom inwestycje w te technologie stają się bardziej opłacalne.
Systemy agrofotowoltaiczne to przyszłość rolnictwa, które łączy produkcję energii i żywności, przyczyniając się do zwiększenia efektywności rolnictwa oraz rozwoju odnawialnych źródeł energii.
Mimo wielu korzyści, systemy agrofotowoltaiczne wiążą się również z pewnymi wyzwaniami i problemami, które należy rozwiązać, aby zapewnić ich skuteczne wdrożenie i funkcjonowanie. Oto niektóre z głównych problemów związanych z agrofotowoltaiką:
1. Zwiększone zacienienie może negatywnie wpływać na wzrost roślin
2. Złe warunki glebowe które wywołują zmiany w glebie oraz zmiany mikroklimatu na polu
3. Zmieniają one funkcjonowanie ekosystemu, a szczególnie biosfery.
Farmy fotowoltaiczne (A-PV) zmieniają mikroklimat.
Zacienienie - Panele fotowoltaiczne tworzą cień, który może obniżać temperaturę w pobliżu gruntu.
Ochrona przed wiatrem - Farmy fotowoltaiczne (A-PV) mogą pełnić rolę naturalnej osłony przed wiatrem w określonych warunkach.
Zmiany w wilgotności - Panele fotowoltaiczne mogą wpływać na lokalną wilgotność powietrza i gleby.
Bardziej stabilne warunki temperaturowe - wyższa temperatura nocą i niższa temperatura w ciągu dnia.
Podczas dyskusji pod koniec spotkania omówiono m.in. proces legislacji agrofotowotaiki w Polsce. Uczestnicy spotkania wypowiedzieli się na temat sytuacji w innych krajach.
Przeanalizowano przyczyny wycofania się z agrofotowoltaiki w niektórych krajach.